Çalışan deneyiminin bireylerin işlerine olan bağlılığı, duydukları mutluluk ve iyi olma halleri üzerinde belirleyici bir rolü var. Daha iyi bir çalışan deneyimi sunmak ise şirketlerin amacını keşfetmesine ve bu amacı gerek temel stratejisiyle gerek kurumsal politikalarıyla hayata geçirmesine bağlı. Amaç, şirketin varlık nedenini anlatır; hedeflerini, üzerinde etki yarattığı herkes ve her şeyle olan ilişkisini yönlendirir. Dolayısıyla, çalışanların amacı ile kurumsal amacın olabildiğince yakından ve anlamlı şekilde ortak bir noktada buluşması; şirketlerin mali tablosu, prestijleri ve büyümeleri için olduğu kadar çalışanların yaptıkları işle büyük resimde aldıkları yeri görebilmeleri, kendilerini daha iyi hissetmeleri ve esenliğin önemsendiği bir çalışma kültürü içinde potansiyellerini keşfetmeleri için de gereklidir.
Betterup tarafından yapılan bir araştırmaya göre, anlamlı işin ne ifade ettiği konusunda işverenleri, şirket yöneticileri ve müdürleriyle arasında kuvvetli bir fikir birliği olduğunu hisseden çalışanların işlerinden duyduğu memnuniyet diğer meslektaşlarına göre %46 daha fazla.
Kurum amacı şirketin her kademesine ulaştığında ve bireysel amaçlar ile kurum amacının örtüştüğü noktalar keşfedildiğinde çalışanlar da işlerinde ortaya koyduğu çabayı ve başarılarını daha anlamlı buluyor. Sonuç ise hem çalışanın hem kurumun iyiliğine olacak şekilde bağlılığı ve memnuniyeti artıyor.
Çalışan amacı ile kurum amacı arasında köprüler kurmak
McKinsey’nin yaptığı bir araştırma, çalışanın işinde aradığı anlam ile fiili deneyimi arasında bağlantı kurulamaması durumunu ‘amaç kopukluğu’ olarak tanımlıyor. Yine bir başka önemli çalışma da bunu destekliyor. Ernest&Young’ın araştırmasına katılan CEO’ların yüzde doksan sekizi kurum amacının şirketlerinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve herkes tarafından paylaşıldığını düşünürken bu oran daha alt kademedeki çalışanlara doğru gittikçe azalarak %50 oluyor.
Pusulası amaca yönelmiş bir kültür yaratmak
Her şirketin kuruluş hikâyesi, hedefleri ve ihtiyaçları farklıdır. Dolayısıyla amaçlarını keşfederken, davranış ve değerlerine yansıtırken de farklı yollar izleyecektir. Fakat bazı yöntemler var ki ‘amaç hareketi’nin bir parçası olmayı ve çalışanlarıyla ortak bir amaç etrafında birleşmeyi isteyen her şirkete ilham verebilir.
- Amacınızı belirleyin, ulaştırın ve benimseyin
Netçe ortaya konan bir amaç, daimi ilerlemeyi hedeflemeli ve insanları daha fazlasını başarmaya teşvik etmeli ama aynı zamanda gerçekçi olmalı. Koşullarınızla uyumlu, şirketinizin yaratmak istediği etkiyi besleyen bir amaç belirledikten sonra bunu her çalışanınıza ulaştırmak son derece önemli. Çalışanlarınızla yaptığınız amaç konuşmaları bir dönemlik değil; aksine, şirket amacı hakkında konuşmak olağan bir durum haline getirilmeli. Bir bu kadar önemlisi de amacınızı şirketin temel stratejisine entegre etmek. Sağlık sektöründe bir şirket olan ABD merkezli CVS Health, tütün ve tütün ürünleri satmanın ‘sağlık yolculuklarında insanlara yardımcı olmak’ şeklinde belirlediği amacıyla örtüşmediğine karar verince stratejik bir hamleyle tütün ve tütün ürünlerini satmayı bırakıyor, dahası sigarayı bırakmayı teşvik edici programlar başlatıyor. Bu kararının ilk yılında tütün ürünlerinin satışını bırakmaktan kaynaklı gelir kaybı olsa da sağlık ürünlerinin satışı yüksek bir artış yaşıyor. Bu da sağlık sektöründe daha güvenilir ve prestijli bir şirket olmasını sağlıyor.
- Şirket amacına çalışanlarınızı da dâhil edin
Çalışanlar, üstlendikleri rollerin şirketin amacına nasıl katkı sağladığını ve hangi açılardan anlamlı olduğunu görmek istiyor. Unilever’in “Amacını Keşfet” atölyeleri bunun için tasarlanmış ve uygulamaya geçirilmiş güzel bir örnek. Unilever, bu atölyelerden sonra çalışanların amaç kavramını daha geniş bir açıdan ele aldığını, anlam arayışlarında daha hızlı yol kat ettiklerini ve şirketin amacını gerçekleştirmede üstlendikleri rolü daha iyi anladıklarını gözlemlemiş. Bu durum da çalışanların işe bağlılığı, öğrenme ve gelişme deneyimleri ile esenlikleri üzerinde olumlu bir etki yaratmış. Çalışanları şirket amacına yaklaştıran bir diğer güzel uygulama ise hikâyelerin gücünden yararlanmak. Müşteriler başta olmak üzere şirketin paydaşlarının ağzından dinlenecek/okunacak hikâyeler, yapılan işlerin gerçek hayattaki kanıtlarıdır ve amacın hem anlatılan hem yapılan bir şey olduğunu gösterir. Yazar David Pearl’ün dediği gibi, “Planlar insanları bilgilendirir; hikâyeler ise ilham verir.”
- Şirket amacı çalışan esenliğini desteklemeli
McKinsey tarafından yapılan bir araştırma’ya göre çalışma hayatlarında “amaçlarını yaşayabildiklerini” söyleyenler, bunun aksi yönünde görüş bildiren meslektaşlarına göre kendilerini beş kat daha iyi hissediyor. McKinsey’nin çalışanların anlam ve amaç arayışlarındaki ihtiyaçlarının pandemiden nasıl etkilendiğini görmek üzere yaptığı bu araştırma, çalışan esenliğinin ne kadar önemli olduğunu vurguluyor. Çalışan esenliği kovid virüsü pandemisinden önce de şirketlerin gündeminde yer alan bir konuydu fakat pandemi nedeniyle çoğalan stres ve kaygı faktörleri, tükenmişlik hali ve çalışanları amaçlarına yabancılaştıran ‘usanma’ duygusu, ruh sağlığını koruma ve çalışan esenliğini sağlama hedeflerinin şirket amacına katılması gerekliliğini daha bir ön plana çıkardı.
Çalışan esenliği üzerine uzmanlaşmış Thrive Global şirketinin kurucusu Arianna Huffington insanların pandemi dönemindeki deneyimlerini “büyük uyanış” olarak adlandırıyor. Çünkü artık iyi olma halini destekleyen, amaçla ve birliktelikle anlam kazanan hayatlar yaşamaya daha fazla değer veriyoruz. Wellbees’in özünde de tam olarak bu var: Herkesin potansiyeline ulaşabileceği ve aynı zamanda bir diğerine destek olacağı bir dünya yaratma gayesini taşıyoruz. Wellbees olarak anlam ve değer bulduğumuz nokta burada; amacımızı bu gayeden yola çıkarak keşfettik, keşfetmeye devam ediyor ve her gün yaşıyoruz. Amacımızı, dokunduğumuz herkes ve her şeyde yaşatmak için çalışanları ve şirketleri biricik esenlik yollarına davet ediyoruz. Bunu davranış değişimi psikolojisinden güç alarak yeni alışkanlıklar kazandırma yoluyla gerçekleştirmeye çalışıyor, bu doğrultuda 2013 yılından beri davranış değişimi üzerine düşünen dünyanın birçok önemli ismiyle işbirliği yapıyoruz. Arzulanmayan alışkanlık döngülerini kırıp kişiyi daha iyi hissettirecek yeni alışkanlıklar kazandırmak Wellbees’in hareket merkezi. Bunu başarmak için de çalışanlarınızın ve şirketinizin ihtiyaçlarına göre tasarlanan sosyal platform ağımızdan, proaktif çalışan destek programımızdan ve oyunlaştırma yönteminden güç alıyoruz.
Josh Bersin’in kurucusu olduğu Bersin Academy tarafından 2020 yılında yapılan bir araştırma, şirketlerin pandemiye karşı verdiği ilk tepkilerden birinin çalışan sağlığını ve esenliğini ön plana almak olduğunu gösterdi. Yine aynı araştırmaya göre, başarılı şirketler çalışma şekil ve stratejilerini amaçlarından güç alarak koşullara cevap verecek şekilde yeniden düzenliyorlar. Amaç odaklı şirketlerde çalışanlar işlerine daha bağlı, daha mutlu ve sağlıklı bir çalışma kültüründe kendilerini daha iyi hisseder. Şirket amacınızın gerçekliğini, kapsayıcılığını ve insanı merkeze alıp almadığını sorgulayarak ilk adımı atabilir ve sonrasında amacınızı hayata geçirmek için ihtiyaçlarınıza en uygun stratejilerle yola devam edebilirsiniz. Çalışanlarınızla aranızda ‘amaç kopukluğu’ olmasını engellemek ve onlara anlam arayışında güç vermek için şirket amacının her kademede anlatılması, gerçek hayattan hikâyelerle desteklenmesi çok önemli. Bu noktada davranışlarıyla yol göstericiler olarak yöneticilere ve koçlara büyük bir rol düştüğü de unutulmamalı. Bütünsel bir esenlik programı şirket amacınıza belki de en anlamlı dokunuşu yapacak. Şirketler onları ayakta tutan insanlarla varlıklarını sürdürür, dolayısıyla çalışanlarınız kendilerini iyi hissederse işiniz de iyi hisseder.
Kaynaklar:
https://www.salesforce.org/blog/what-does-a-purpose-driven-company-look-like/
https://www.unilever.com/planet-and-society/responsible-business/employee-wellbeing/
Yazan: Burcu Uluçay
